آذربايجان شرقي الگويي تمام‌عيار براي توسعه روابط خارجي

استان آذربایجان شرقی به لحاظ ظرفیت‌های کم‌نظیر صنعتی و اقتصادی، از دیرباز کانون توجه سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی بوده و ظرفیت‌های کم‌نظیر این استان در بخش‌های مختلف صنعتی و معدنی از جمله منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس، هم‌مرزی با سه کشور حاشیه رود ارس، برخورداری از زیرساخت‌های مناسب از قبیل فرودگاه بین‌المللی، جاده‌های ترانزیتی وخط آهن، شهرک‌های سرمایه گذاری، وجود صنایع تاثیرگذار و بزرگی نظیر تراکتورسازی و مس سونگون، وجود جاذبه‌های گردشگری و مراکز مهم علمی و دانشگاهی و نیروی انسانی متخصص و متعهد، این منطقه را به قطب صنعت و تجارت کشور تبدیل کرده است. از طرفی واقع شدن در منطقه‌ای استراتژیک در چهارراه ارتباطی ایران و اروپا، آذربایجان شرقی را صاحب نقش کلیدی در مراودات بین‌المللی کشور کرده است.
همه این عوامل دست به دست هم داده است تا در سایه برنامه‌ریزی و پیگیری‌های ویژه استاندار و دیگرمسوولان استان، آذربایجان شرقی در چند ماه اخیر به کانون دیپلماسی خارجی و جذب سرمایه‌گذاران دیگر کشورها تبدیل شود. حضور هیات‌های مختلف اقتصادی و سرمایه‌گذاری از چهار گوشه جهان و آغاز پروژه‌های بزرگی همچون آزادراه تبریز- بازرگان و ساخت شش نیروگاه در سطح استان با مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی نشان از تحرکات بین‌المللی ویژه در استان و موفقیت در جلب توجه سرمایه‌گذاران خارجی به استفاده از ظرفیت‌های کم‌نظیر منطقه آذربایجان دارد.

متن کامل در ادامه مطلب قابل مطالعه میباشد ...

موقعیت جغرافیایی استان آذربایجان شرقی

منطقه آذربایجان به علت موقعیت خاص جغرافیایی، یكی از مناطق حساس و مهم كشور است. استان آذربایجان شرقی از استان‌های مهم و پرجمعیت ایران است كه در گوشه شمال غرب كشور واقع گردیده است. مساحت این استان 45491 كیلومتر مربع است که حدود 2.8 درصد از مساحت كل كشور را شامل می‌شود. این استان از نظر موقعیت طبیعی در محل به‌هم خوردگی دو رشته كوه البرز و زاگرس، به‌عبارتی در زون البرز و آذربایجان و در گوشه شمال‌غرب فلات ایران واقع شده‌است. از نظر تقسیمات حوضه‌های آب‌ریز كشور، حوضه‌های آب‌خیز ارس، سفیدرود ـ قزل‌اوزن و دریاچه ارومیه پهنه استان را پوشش می‌دهند كه بیشترین مساحت استان در محدوده حوضه آب‌ریز دریاچه ارومیه قرار گرفته‌است. در حالت كلی، استان آذربایجان‌شرقی یك منطقه كوهستانی محسوب می‌شود كه حدود 40 درصد از سطح آن را كوهستان فرا گرفته‌است. از مناطق كوهستانی معروف منطقه، می‌توان توده آتشفشانی سبلان در شرق و سهند در غرب و جنوب غربی و رشته كوه‌های قره‌داغ در شمال و رشته كوه‌های تخت سلیمان و اربط در جنوب و ارتفاعات بزقوش در جنوب شرق و قوشاداغ در شمال‌شرق استان را نام برد.

مرزهای استان

استان آذربایجان شرقی از ناحیه شمال، با كشورهای آذربایجان، ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان (وابسته به كشور آذربایجان) به طول 235 كیلومتر دارای خط همجواری است كه مرز مشترك این استان با كشورهای فوق را رود ارس تشكیل می‌دهد. در حال حاضر ارتباط استان با كشورهای همجوار در طول این مرز تنها از سه نقطه جلفا، خداآفرین و كردشت (مرز نوردوز) انجام می‌گیرد كه در این میان جلفا از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین آذربایجان شرقی به دلیل داشتن اشتراكات فراوان با كشورهای همسایه یكی از مهم‌ترین مناطق كشور در روابط خارجی محسوب می‌شود. این استان از ناحیه غربی و جنوب غربی با آذربایجان غربی همجوار می‌باشد. در جنوب خود با استان زنجان و از ناحیه شرقی نیز با استان اردبیل حدود 400 كیلومتر مرز مشترك دارد.
 

معرفی مکان های گردشگری استان

جاذبه‌های طبیعی:

آسیاب خرابه یکى از زیبا ترین مناظر دیدنى آذربایجان شرقى است که در حدود ۲۷ کیلومترى هادى شهر قرار دارد .

آبشار عیش ‌آباد یکی از جای ‌های دیدنی استان آذربایجان شرقی است که در پیرامون روستای عیش ‌آباد از توابع دهستان میشاب شمالی بخش مرکزی شهرستان مرند قرار گرفته ‌است .

آبشار گل ‌آخور یکی از جا‌های دیدنی استان آذربایجان شرقی است که در حوالی روستای گل ‌آخور از توابع دهستان ارزیل بخش خاروانا شهرستان ورزقان قرار گرفته ‌است .

بندر و روستای رحمانلو از دهستان دیزجرود غربی بخش مرکزی شهرستان عجب شیر ، در ساحل شرقی دریاچه ارومیه واقع شده است .

در فاصله 15 کیلومتری شمال زنوز کوه های ماهار و آغداش که از طبیعت کم نظیر در کشور و منطقه بهره مند هستند .

قوری‌گل؛ این دریاچه در 18 کیلومترى شمال باخترى بستان ‎آباد تبریز قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا 1890 متر است .

غار " هامپوییل " معروف به غار کبوتر این شهرستان به منطقه نمونه جذب گردشگر در کشور تبدیل می شود .

جاذبه‌های مذهبی، باستانی،تفریحی و فرهنگی استان را در ادامه مطلب مشاهده نمایید...

پیشینه تاریخی استان آذربایجان شرقی

تاریخچه آذربایجان قبل از اسلام

استان آذربايجان شرقي بخشي از سرزمين باستاني ماد است تا روزگار اسكندر و جانشينان وي آذربايجان را بخشي از ماد يا ماد كوچك مي ناميدند. ليكن در زمان اسكندر مقدوني بر ايران در سال (331 ق.م) سرداري به نام آتور پات يا آتروپاتن كه شهربان منطقه ماد كوچك بود در اين سرزمين قيام كرد و آنگاه با انعقاد عهدنامه اي از واگذاري آذربايجان به دست يوناني ها جلو گيري نمود و اسكندر بدين شرط كه آتروپات خود را تابع امپراتوري وي بداند اورا در آنجا باقي گذارد. پس از مرگ اسكندر كه خونريزي در بين جانشينان وي در گرفت ، آتروپات به حكمراني اين منطقه رسيد و به پاس خدمات وي از جلوگيري اعمال نفوذ بيگانگان در اين منطقه ماد كوچك را بنام سردار آتروپات خواندند و سپس به اسامي مختلف ، آذر بادگان و آذرآبادگان معروف شد.

در روزگار ساسانيان آذرپاتكان يكي از ايالات مهم ايران وبه قول يوناني ها ساتراپ نشين بوده كه به علت وجود آتشكده معروف آذر گشسب و آتشكده هاي ديگر ، به نام آذربايجان معروف شد.

تاریخچه آذربایجان بعد از اسلام

آذربايجان در دوره اسلامي يكي از مهمترين ايالات ايران محسوب مي شد و از زمان زوال ساسانيان تا امروز مركز حوادث بسياري بوده و نقش بزرگي در جريان تاريخ داشته است.

بقیه متن را به همراه سیر تحولات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و نژاد، زبان و مذهب ساكنین آذربایجان در ادامه مطلب مطالعه نمایید ...

ظرفیت‌های استان  آذربایجان شرقی در بخش صنعت، معدن و کشاورزی

سیمای صنعت استان آذربایجان شرقی

با تمركز صنایع تولید ماشین آلات و تجهیزات در مركز استان (تبریز) یكی از قطب های صنعتی كشور به شمار می رود. این استان از لحاظ تعداد کارگاه های صنعتی، چهارمین قطب صنعتی کشور محسوب می شود و از امكانات و قابلیت های توسعه صنعتی شایان توجهی برخوردار است كه بخشی از آنها عبارتند از: وجود 33 شهرك صنعتی و تخصصی و 14 ناحیه صنعتی؛ وجود دانشگاه های تبریز، صنعتی سهند، آزاد اسلامی و واحدهای دانشگاه جامع علمی، كاربردی و مؤسسات تحقیقات صنعتی در استان؛ وجود مزیت نسبی در 13 رشته فعالیت صنعتی استان از قبیل چرم سازی، صنایع غذایی و آشامیدنی، تولید مبلمان و چوب و محصولات چوبی، قطعه و مجموعه سازی (مخصوصاً در حوزه خودروسازی)، ماشین سازی و شیمیایی؛ وجود مراكز آموزش فنی و حرفه ای مجهز و مراكز آموزش فنی شركتهای بزرگ صنعتی؛ وجود صنایع مادر پیشرفته، شهر كهای تخصصی مانند سرمایه گذاری خارجی، فن آوری قطعات خودرو، مصالح ساختمانی تبریز و سرامیكی مرند و همچنین واحدها و تشكل های صنعتی و صنایع تبدیلی.

همجواری استان با كشورهای خارجی و دسترسی آسان به بازارهای اروپا و آسیای میانه؛ وجود پالایشگاه و مجتمع پتروشیمی تبریز و كارخانه های بزرگی نظیر تراكتور سازی، ماشین سازی، فولاد و كارخانجات تولیدكننده نیروی محركه، قطعه سازی و قالب سازی برای احداث صنایع خودروسازی و واحدهای صنایع غذایی كه در زمره واحدهای صنعتی پیشرو كشور می باشند و نیز صنایع چرم و كفش استان که پیشرو در کشور هستند. همچنین در سال های اخیر با ایجاد تشكل های صنفی در زمینه صنعت، نظیر اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، خانه صنعت و معدن، انجمن مدیران صنایع و انجمن قطعه سازان زمینه ارتباطی قوی بین مراكز صنعتی استان فراهم گردیده كه می تواند الگوی مناسب برای صنایع كشورمان باشد.

بقیه متن در ادامه مطلب ...

 ساختار کلی اقتصاد استان آذربایجان شرقی

سهم اشتغال در بخش های عمده اقتصادی

براساس نتایج آمارگیری از نیروی كار در سال 1386، 25.8 درصد از شاغلین استان در بخش كشاورزی، 42.9 درصد در بخش صنعت و 31.3 درصد در بخش خدمات مشغول به فعالیت بوده‌اند. این نسبت‌ها در سال 1387 به ترتیب 25.2، 41.5 و 32.4 درصد بوده‌اند.

بررسی تركیب اشتغال در استان و كشور نشان می‌دهد سهم بخش كشاورزی و صنعت استان از متوسط كشوری بالاتر بوده در عوض سهم بخش خدمات استان در اشتغال كمتر از متوسط كشوری می باشد. همچنین نسبت شاغلین بخش خصوصی استان بیشتر از متوسط شاغلین بخش خصوصی در كشور می باشد كه نشانگر فعال تربودن این بخش در استان دارد.

نرخ بیکاری استان

در سال های اخیر (48 تا 87) سطح اشتغال آذربایجان شرقی وضعیت مناسبی داشته و از لحاظ نرخ بیکاری در سطح کشور وضعیت مناسبی (پایین‌تر از میانگین کشوری) داشته است. نرخ بیکاری استان در سال‌های 1384 تا 1387 به ترتیب 5.2، 5.3، 7.1 و 6.8 درصد بوده است.

بقیه متن را در ادامه مطلب مطالعه نمایید ...

ظرفیت‌های خدماتی و بازرگانی استان آذربایجان‌شرقی

سیمای بازرگانی استان

استان آذربایجان‌شرقی كه با جمهوری‌های آذربایجان، نخجوان و ارمنستان مرز مشترك دارد و از طریق مرز بازرگان با كشور تركیه نیز مرتبط است، موقعیت استراتژیكی بسیار بالائی برای به وجود آمدن یك مركز عمده تجاری بین‌المللی را دارا می‌باشد.

از منظر بازرگانی داخلی، ‌مركز استان (شهر تبریز) به مناسبت دارا بودن امتیازات و برتری‌های ویژه در منطقه شمال‌غرب كشور،‌ دارا بودن بازار وسیع (به‌ عنوان تأمین‌كننده اقلام مورد نیاز بازار در استان‌های اردبیل، زنجان، كردستان، آذربایجان‌غربی و خود استان)، موقعیت ویژه جغرافیائی و مركزیت سیاسی،‌ اداری و اقتصادی،‌ از مهم‌ترین مراكز فعالیت بازرگانی در استان و كشور به شمار می‌رود.

در مورد بازرگانی خارجی، این استان به سبب موقعیت خاص استراتژیك و داشتن قابلیت‌های فراوان‌، مركزی مناسب و با اهمیت برای فعالیت‌های بازرگانی خارجی است.

اهم قابلیت‌های استان به طور مختصر عبارتند از:

● وجود مبادی ورودی و خروجی در منطقه مرزی جلفا و نوردوز ، گمركات سهلان، تبریز و جلفا با ظرفیت‌های بالای ذخیره و انبار كالا.
● موقعیت ویژه جغرافیائی كه به عنوان چهارراه ارتباطی ایران و اروپا مطرح می‌باشد، (وجود راه آهن جلفا).
● جمهوری ارمنستان كه به عنوان پلی برای ارتباط با جمهوری‌های تازه استقلال یافته، قفقاز و آسیای مركزی مطرح می‌باشد.
● وجود منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی ارس در جلفا.
● نمایشگاه بین‌المللی تبریز.
● تولیدات صنعتی، كشاورزی، محصولات باغی و به ویژه خشكبار و تولیدات كانی فلزی و غیرفلزی با قابلیت صادراتی بالا، وجود كارگاه‌های تولید فرش‌های نفیس.
● امكان برقراری پروازهای مستقیم بین تبریز ـ اروپا و تبریز ـ تركیه و ...

وضعیت سیاسی و اجتماعی استان آذربایجان شرقی

جمعیت استان و ویژگی‌های آن

بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال‌های 1375 و 1385، جمعیت استان آذربایجان‌شرقی با نرخ رشدی معادل 0.81 درصد از 3325540 نفر در سال 1375 به 3603456 نفر در سال 1385 رسیده‌است. در فاصله دو سرشماری فوق‌الذكر رشد جمعیت در مناطق شهری 1.57 درصد و در مناطق روستایی 0.55 درصد رشد منفی داشته است. در سال 1385 استان دارای 911924 خانوار بوده كه این تعداد 635961 خانوار در مناطق شهری و 275942 خانوار در مناطق روستایی و 97 خانوار غیر ساكن بودند. بر این ‌اساس، نرخ شهرنشینی در استان در سال 1385، 66.7 درصد و میزان جمعیت ساكن در این روستا در این سال 33.3 درصد بوده است.
نرخ رشد خانوار در فاصله دو سرشماری 1375 و 1385 در استان 2.75 درصد بوده است كه چندین برابر نرخ رشد جمعیت می‌باشد. بنابراین علاوه بر نرخ رشد جمعیت كه به‌طور طبیعی موجب افزایش تعداد خانوارها شده است اصلی‌ترین عامل افزایش چند برابری خانوارها نسبت به جمعیت كاهش بعد خانوار از 4.87 نفر در سال 1375 به 3.95 نفر در سال 1385 می‌باشد. متوسط بعد خانوار در كشور در سال‌های 1375 و 1385 به ترتیب 4.84 و 4.03 نفر بوده است.
براساس اطلاعات فوق نسبت جنسی در سال 1385در استان 104 نفر می‌باشد. به عبارت دیگر در استان در مقابل هر یكصد نفر زن 104 مرد وجود داشته است.
بیشترین میزان جمعیت استان هم در مردان و هم در زنان در گروه سنی 24-20 ساله قرار دارد به طوری‌كه 12.88 درصد از جمعیت زنان و 12.5 درصد از جمعیت مردان در این گروه سنی قرار دارند. پس از آن در گروه سنی 19-15 ساله می‌باشد كه 11.89 درصد مردان و 11.67 درصد زنان در این گروه قرار گرفته‌اند. در سطح كشور نیز با اختلاف بسیار اندكی چنین وضعیتی حاكم است. حدود 7.19 درصد جمعیت استان نیز در گروه سنی 4-0 ساله قرار دارند. یكی از ویژگی‌های بارز هرم سنی توانایی آن در نشان دادن وضعیت گروه‌های مختلف سنی در گذشته، حال و آینده در یك نمودار و یك سال مشخص است. به این مفهوم كه با بررسی هرم سنی در سال 1385 ضمن این‌كه وضعیت حال نشان داده می‌شود وضعیت نسبت به ده سال قبل و ده سال آینده را نیز نشان می‌دهد. بنابراین پهن‌ترین بخش هرم كه هم‌اكنون در گروه سنی 24-20 ساله می‌باشد در سال 1375 در گروه سنی 14-10 ساله بوده و نیز در سال 1365 پهن‌ترین بخش هرم در گروه سنی 4-0 ساله بوده است. پر واضح است كه پهن‌ترین بخش هرم در سال 1390 به گروه سنی 29-25 و در سال 1395 به گروه سنی 34-30 سال منتقل خواهدشد.

ضریب جوانی در استان كه از تقسیم تعداد جمعیت 15 ساله و كمتر به كل جمعیت به دست می‌آید 23.08 درصد و در كشور 25.06 درصد می‌باشد. این ضریب در سال 1375،   36.8درصد بوده كه نشان می‌دهد جمعیت استان (و كشور) كه ده سال قبل جمعیت جوانی محسوب می‌شد به مرور از این وضعیت عبور كرده و به جمعیت میا‌ن‌سال رسیده و در دهه‌های آینده این روند افزایشی به جمعیت سالخورده خواهد رسید.

وضعیت اشتغال و بیكاری،مهاجرت،نژاد، زبان و مذهب ساكنین استان را در ادامه مطلب مطالعه نمایید ...

   تقسیمات کشوری استان آذربایجان شرقی

استان آذربایجان شرقی طبق آخرین تقسیمات کشوری دارای 21 شهرستان و 46 بخش میباشد .

معرفی مشاهیر استان اذربایجان شرقی

علامه محمدتقی جعفری - علامه عبدالحسین امینی - علامه سید محمدحسین طباطبایی - سیدعلی آقا قاضی تبریزی - میرزا جواد آقا ملکی تبریزی - شهید آیت‌الله قاضی طباطبایی - شهید آیت‌الله سید اسدالله مدنی - شهيد مهدي باكري - شهيد حمید باكري - شهيد حسن شفیع‌زاده - شهيد مرتضی یاغچیان - شهيد علی تجلایی - جبار باغچه بان - پروفسور رحيم رحمان‌زاده - پروفسور محسن هشترودي - میرزا حسن رشديه - محمدعلی تربیت - پروفسور محمود آخوندی - استاد سید محمد حسین بهجت تبریزی - پروین اعتصامی - سید ابوالقاسم نباتي - صائب ‌تبریزی - اوحدی مراغه‌ای - شیخ محمود شبستری - همام‌ تبریزی - حکیم قطران تبريزي

علامه محمدتقی جعفری

تولد: 1304 شمسی - تبریز
وفات: 25 آبان 1377 شمسی
استاد علامه محمد تقي جعفري، فقیه و فیلسوف مشهور، پس از تحصيلات عاليه علوم اسلامي در شهر تبريز، تهران، قم و نجف اشرف در محضر آيات عظام، ميرزا فتاح شهيدي، شيخ محمدرضا تنكابني، شيخ كاظم شيرازي، سيد عبدالهادي شيرازي، سيد ابوالقاسم خويي و سيد محسن حكيم كسب فيض نمود. تا حال حاضر بيش از هشتاد اثر از آثار استاد به طبع رسيده است که از آثار برجسته ايشان شرح و تفسير بر نهج‌البلاغه مي باشد كه 27 جلد آن به زبان فارسي چاپ و منتشر شده است. چاپ بعضي از آثار ایشان همچون شرح مثنوي در 15 جلد تجديد گرديده و تحت نظارت ايشان و طي 12 سال كامل‌ترين كشف الابيات مثنوي مولوي در 4 جلد منتشر شده است.

علامه عبدالحسین امینی
(صاحب الغدیر)

تولد: 1281 شمسی - سراب
وفات: 12 تیر 1349 شمسی
شيخ عبدالحسين امينی در اوان جوانی و زمانی که هنوز چند دهه باقی بود تا کتاب "الغدير" را به رشته تحرير درآورد، از علمای بزرگ و مراجع رده اول اجازه اجتهاد و اجازه روايت دريافت داشت. او در پاکی عمل و اخلاق اسلامی و صلاح نفس نيز عالمی بود برجسته و ربانی که کمتر کسی بدين مرحله رسيده است. علامه بزرگ سفرهای بسياری انجام داد و در اين سفرها حقايق شيعه را باز می گفت و در پی ايجاد يک اتحاد واقعی و راستين بين مسلمانان بود و چيزی که او را در اين کار بسيار ياری می رساند خطابت و سخنرانی بی نظير او بود. يکی از عمده‌ترين دلائل تأليف کتاب "الغدير" ارادت علامه به علی بن ابيطالب(ع) بود او شيفته دريای بيکران ولايت بود و چنان در اين دريای بيکران غوطه ور شد که خيال و اهداف ديگری برايش باقی نماند.

خلاصه ای دیگر مشاهیر استان را در ادامه مطلب مطالعه نمایید ...